ادای احترام به ینس لمن: دیوانه‌ترین گلر غیرقابل پیش‌بینی

اگرچه این یک کلیشه است که بگوییم همه دروازه‌بان‌ها ذاتا دیوانه هستند، اما یِنس لمن، سنگربان سابق آرسنال، قطعا این کلیشه را زنده کرد. در واقع، او افسانه دروازه‌بان غیرقابل‌پیش‌بینی را به جایی رساند که از آن زمان تاکنون کسی جرات نکرده است پا بگذارد.

در زمانی که قبل از اینکه مهارت‌های تکنیکی مانوئل نویر، نقش «دروازه‌بان-سوئیپر» را مد کند، عقیده رایجی وجود داشت که بهترین دروازه‌بان‌ها معمولا دیوانه‌ترین‌ها بودند.

پیش از آنکه دقت با توپ در پا و ایجاد موقعیت، وظیفه یک دروازه‌بان شود، این مردی بود که می‌توانست سرش را جلوی یک زانوی پرنده بگذارد، صورتش را مقابل یک ضربه محکم قرار دهد یا دستان درازش را به یک تکل شدید بزند که بیشترین دل‌ها را در سکوها به دست می‌آورد.

افسانه دروازه‌بان غیرقابل‌پیش‌بینی ریشه در داستان شکستن گردن برت تراوتمان در فینال جام حذفی ۱۹۵۶ داشت، اما با ورود رنه هیگوئیتا و خوزه لوئیس چیلاورت در صحنه، در دهه هشتاد به اوج خود رسید.

اما اگر آن‌ها دروازه‌بانی غیرعادی را به فوتبال آمریکای جنوبی اختصاص دادند، با نسل دروازه‌بان‌های یاغی و قلدر در اروپا که شامل الیور کان، فابین بارتز و یِنس لمن غیرقابل‌توصیف می‌شد، رقابت می‌کردند.

با اینکه نادیده گرفتن استعدادهای این دروازه‌بان‌ها با گفتن اینکه فقط به خاطر کارهای عجیب و غریبشان شناخته می‌شدند، کم لطفی بزرگی است، اما آن‌ها قطعا روحیه‌ای آزاد و ضدِقانون‌مندی داشتند و به خاطر غیرقابل پیش‌بینی بودنشان شهرت داشتند.

کان یک بار در بازی بایرن مونیخ مقابل هانزا روستوک، بعد از اینکه برای زدن ضربه کرنر بالا پرید و با دو دست توپ را وارد دروازه کرد، کارت قرمز گرفت.

بارتز هم به خاطر اینکه در حین بازسازی یکی از حرکات رقص معروف فیلم تب شنبه شب، به پائولو دی‌کانیو اجازه گلزنی داد، مشهور است. لمن هم زمانی که در بوروسیا دورتموند بازی می‌کرد، به خاطر هل دادن هم‌تیمی‌اش مارسیو آموروسو، کارت قرمز گرفت. این اشتباه باعث شد او به عنوان اولین دروازه‌بان بوندس‌لیگا لقب بگیرد که در طول دوران حرفه‌ای‌اش چهار بار اخراج شده است.

اگر بارتز به خاطر حرکات پیش از بازی و دریبل‌های پرریسک و غیرضروری‌اش شناخته می‌شد، کان و لمن افرادی بودند که به نظر می‌رسید خشم درونی عمیقی آن‌ها را هدایت می‌کند. این دو که در سطح ملی برای پیراهن شماره یک آلمان رقابت می‌کردند، به نظر می‌رسید در این مورد هم با هم رقابت دارند که چه کسی می‌تواند در زمین خشمگین‌تر باشد.

کان با رویارویی با مهاجمان، گرفتن گردن حریفان و هل دادن بی‌هدف افراد – چه هم‌تیمی و چه حریف – مشهور بود، در حالی که لمن بیشتر زیر سطح پنهان می‌شد تا اینکه با فریاد و عصبانیت منفجر شود یا در مواقع لزوم، با یک تلافی زیرکانه واکنش نشان دهد.

اینگونه بود که او در آرسنال لقب «جن دیوانه» را به دست آورد، لقبی که با اوج دیوانگی در استادیوم فرانسه در ماه مه ۲۰۰۶ به آن عمل کرد.

علامت‌هایی وجود داشت که خشم درونی لمن قبل از آن شب سرنوشت‌ساز در پاریس، می‌توانست خودویرانگر باشد. مشهورترین مورد آن، در اواخر فصل «شکست ناپذیران» آرسنال در فصل ۲۰۰۳/۰۴، در دیداری بود که منجر به قهرمانی لیگ برتر تیم آرسن ونگر در وایت هارت لین شد.

اگرچه توپچی‌ها در آن روز توانستند به تساوی دست پیدا کنند که برای قهرمانی در لیگ کافی بود، اما می‌توانستند هر سه امتیاز را کسب کنند، اگر محاسبه اشتباه عجیب مرد درون دروازه نبود.

لمن که در یک ضربه کرنر تحت فشار رابی کین قرار گرفته بود، با گرفتن سر حریف، یک پنالتی بی‌مورد به حریف تقدیم کرد که کین به درستی آن را به گل تبدیل کرد.

راستش را بخواهیم، لمن همیشه به نظر می‌رسید که نسبت به هر دروازه‌بان دیگری به شهرت «غیور غیرقابل پیش‌بینی» خود متعهدتر است.

ماتیاس سامر، سرمربی سابق دورتموند، در مصاحبه‌ای با کانال رسمی یوتیوب بوندس‌لیگا در سال ۲۰۱۵ در مورد لمن گفت: «همکاری با او کار ساده‌ای نبود. او واقعاً فردگرایی خاصی داشت.»

همیشه حسی از غیرمتعارف بودن در اطراف این دروازه‌بان متولد اسن وجود داشت، در حالی که او اغلب به عنوان فردی سازش‌ناپذیر، اهل جر و بحث و حتی متکبر پشت درهای بسته توصیف می‌شد.

در حالی که خشم رقیب او (کان) به شکل رهبری گروهی با شدت بالا بروز می‌کرد، لمن بیشتر یک شورشی با دیدی باورنکردنی نسبت به جریان بازی بود.

در بهترین حالت، فردگرایی او به شکل تسلط قاطع و غیرقابل انکار بر محوطه جریمه خودش یا حتی یک گلزنی به موقع در یک بازی حساس از دربی روهر، ابراز می‌شد.

اما در بدترین حالت، این فردگرایی از طریق سوابق انضباطی لرزان او نمایان می‌شد. در آخرین فصل حضور لمن در دورتموند، او چهار کارت زرد و دو کارت قرمز دریافت کرد، این تنها یک سال پس از محرومیت چهار جلسه‌ای به خاطر لگد زدن به سومایلا کولیبالی، هافبک فرایبورگ، بود.

در اوج مغرور بودن لمن، او دروازه‌بانی بود که شایسته رهبری تیم «شکست ناپذیران» بود، حتی اگر در همان فصل به دلیل رفتار پرخاشگرانه‌اش در جریان «نبرد اولدترافورد» با اتهام رفتار ناشایست مواجه شد.

او دروازه‌بانی بود که واکنش‌های باورنکردنی و هوش سرشار درون زمین او باعث شد آرسنال در آن فصل تنها ۲۶ گل در لیگ دریافت کند، همانطور که او بعداً در مسیر رسیدن به فینال لیگ قهرمانان ۲۰۰۶، ۸۵۳ دقیقه بدون گل خورده (با ثبت ۱۰ کلین شیت) را سپری کرد.

متأسفانه، آن فینال به جای نمایش مهارت استادانه لمن، تحت تأثیر جنبه خودویرانگر شخصیت او رقم خورد. دیدن دوباره صحنه اخراج او بعد از ۱۸ دقیقه، تماشایی واقعاً گیج‌کننده است.

با نگاهی به گذشته، در چنین دقایق ابتدایی بازی، رویکرد منطقی این بود که تا حد امکان ساموئل اتوئو را معطل کند و برای رسیدن به موقع کولو توره دعا کند، اما در کسری از ثانیه پس از پاس عمقی رونالدینیو، غرایز فردی لمن بیدار شد.

او با فریاد و با چشمانی دوخته به توپ از محوطه جریمه خود خارج می‌شود، نه زاویه‌ها را تنگ‌تر می‌کند و نه کار را برای مهاجم حریف سخت‌تر می‌کند. در عوض، او در یک دوئل سرعتی با اتوئو مغلوب می‌شود و به زودی با ناراحتی زمین را ترک می‌کند.

برخی ممکن است استدلال کنند که لمن تنها لحظه‌ای برای واکنش به موقعیت داشت و به سادگی تصمیم اشتباهی گرفت، و نمی‌توان بیش از این چیزی در آن خواند.

با این حال، دیدن صحنه‌ای که فردگرای مطلق، تنها و سرگردان در نبردی که نمی‌تواند برنده شود، رها شده است، تکان‌دهنده است.

اینکه آیا این تمایل لمن برای شورش بود که باعث شد به سمت اتوئو حمله کند و او را سرنگون کند به جای اینکه اجازه دهد تا کامرونی او را مغلوب کند، شهرت او را به عنوان اولین بازیکنی که در فینال لیگ قهرمانان با کارت قرمز مستقیم از زمین اخراج شد، جلو انداخت.

او افسانه دروازه‌بان‌های غیرقابل پیش‌بینی را به سرانجام منطقی‌اش رساند و در حالی که بسیاری از دروازه‌بان‌های ضعیف‌تر بعداً سعی کردند خود را به عنوان غیرقابل پیش‌بینی جا بزنند، نمی‌توان انکار کرد که اخراج نمادین لمن دلیلی است که از آن زمان تقاضا برای دروازه‌بان‌های عجیب و غریب کم شده است.